Evita, prins Bernhard en wapens? Hoe zit dat?

Gaat Argentinië weer failliet? Die vraag is actueel na de voorronden van de Argentijnse presidentsverkiezingen, eerder deze maand in het land. Niet de rechts-populistische president Mauricio Macri won, maar de centrum-linkse Alberto Fernández. De grootste zorg gaat uit naar de kandidaat-vicepresident van Fernández, Cristina Kirchner. Want: Kirchner is peronist!

Rampspoed
Een peronist, iemand die politiek bedrijft zoals Juan Perón (en echtgenote Evita!) dat deed. Kirchner was president van 2007 tot 2015 en wordt achtervolgd door fraudeschandalen en economische rampspoed. Om een eind aan de armoede te maken, liet ze de geldpers draaien – wat tot een krankzinnige inflatie leidde. In het land is met name de legende van Evita groots (ook meer dan een halve eeuw na haar dood) en daarmee de politieke nalatenschap. Erik Dijkstra trok voor de slotaflevering van In naam van het volk naar Argentinië – een aflevering die door de recente voorverkiezingen ineens zéér actueel is geworden.

Dijkstra trekt door een wijk die door Evita is ‘gegeven’ aan de arme arbeiders, spreekt iemand die een fietsenplan beheert en zich steeds afvraagt wat Evita zou doen, en spreekt een verpleegster die betraand vertelt hoe ze Evita in haar laatste dagen begeleidde. Hij spreekt Adriana Nahuel, die de eindjes aan elkaar probeert te knopen. ‘Ik heb Evita niet gekend, maar volgens mijn vader was ze een goed mens. Ze hielp de armen. Ze gaf vrouwen de moed om te gaan werken en iets te bereiken. Hopelijk verandert de politiek ooit, maar zoals het nu is hebben we geen toekomst’, zegt ze. Evita is duidelijk nog extreem populair onder veel Argentijnen.

Symbolische rol
En al die faillissementen dan? Hoe groot is de rol van het peronisme daarin? Dijkstra spreekt schrijver (en Peron-criticaster) Fernando Iglesias. ‘Evita was een van de hoofdrolspeelsters binnen een van de twee grote groepen die Argentinië te gronde richtten. Het ergst waren de militairen, de militaire partij, de militaire dictaturen’, zegt hij. ‘En dan het peronisme, waarin Evita een grote, vooral symbolische rol speelde.’ Evita had een fascistische en autoritaire mentaliteit, volgens Iglesias. ‘Ze dacht dat alleen zij en haar partij de historische waarheid in pacht hadden. Ze geloofde in geweld. Ze geloofde dat de democratie moest verdwijnen. Ze geloofde in het leiderschap van een militair, Juan Perón, die een van de grootste politieke rampen voor Argentinië is geweest.’

Voor arme mensen mag Evita een bron van hoop zijn, in de praktijk pakte de politiek van Perón voor de armen juist slecht uit, aldus Iglesias. ‘Ze bracht inderdaad hoop, dat was wel aan haar te danken. Maar de werkelijkheid was een ramp. Ze maakten nooit hun beloftes waar. Ze lieten het land in de misère achter. De mensen bleven achter zonder werk en waardigheid. Ze werden afhankelijk van de aalmoezen van de staat. Dat is de ergste erfenis van het peronisme. Niet voor de bovenlaag, maar voor de allerarmsten.’

Prins Bernhard
En dan is er nog dat verhaal van de vermeende wapendeal met prins Bernhard. Dijkstra: ‘Als ze doorheeft dat de machtsbasis van haar man af begint te brokkelen, is zij degene die in het diepste geheim grote hoeveelheden wapens koopt. Duizenden machinegeweren, om arbeiders en de vakbeweging te bewapenen. En binnen dat verhaal is een grote rol weggelegd voor niemand minder dan prins Bernhard.’

Dijkstra spreekt de Argentijnse historicus Norberto Galasso, die veel boeken over Evita en het peronisme schreef, over de deal met de prins. ‘Evita zegt tegen prins Bernhard dat de Eva Perón Stichting, die veel middelen bezat, wapens van Nederland wil kopen’, aldus Galasso. ‘Daarmee wil ze arbeidersmilities oprichten.’ Hij noemt de getallen bij de deal: 2500 automatische wapens, 1500 mitrailleurs. ‘Daarmee bewapenden ze de arbeiders, voor het geval er een staatsgreep gepleegd zou worden door het leger.’

Bekijk de hele aflevering over Evita Perón hieronder!

Kijk/lees/luister verder
Video: Alle afleveringen In naam van het volk
Artikel: In gesprek met Erik Dijkstra over In naam van het volk (De Nieuws BV)