Hoe ervaart Simone Weimans 4 en 5 mei?

Foto: Kee & Kee voor VARAgids

Voor Simone Weimans zijn 4 en 5 mei de drukste dagen van het jaar, en misschien ook wel de belangrijkste. ‘We moeten de geschiedenis levend houden.’

Op 4 en 5 mei, Dodenherdenking en Bevrijdingsdag, staat heel Nederland stil bij de Tweede Wereldoorlog. Sinds twee jaar presenteert Simone Weimans op die dagen een aantal NOS-specials. Ik tref haar in een café-restaurant in Amsterdam waar ik in alle gauwigheid nog snel online het begin van haar liefde voor de journalistiek op zoek – er staat me iets bij van een kinderradioprogramma.

En dan vind ik het: op 12-jarige leeftijd zit Weimans samen met een groep Rotterdamse kinderen in een kinderradioprogramma van de VARA, De schuurpapier. Ze gaan op onderzoek uit, bijvoorbeeld door op de Claes de Vrieslaan in Rotterdam met sekswerkers in gesprek te gaan. Van De schuurpapier heeft ze het dus geschopt tot wie ze nu is: een van dé gezichten van het NOS-Journaal. ‘Op straat noemen kinderen of jongeren me vaak “die vrouw van het nieuws” ’, vertelt ze me later.

Voor Weimans wordt dit het derde jaar dat ze op 4 en 5 mei Dodenherdenking en Bevrijdingsdag mag presenteren.

De viering van Bevrijdingsdag begint traditioneel in Wageningen, bij Hotel De Wereld waar in 1945 de voorbereidende besprekingen voor de capitulatie werden gehouden. Op het moment dat Herdenkingsdag overgaat in Bevrijdingsdag, klokslag middernacht, start vanuit daar de estafettetocht met de Vrijheidsfakkels. Lopers vanuit heel Nederland dragen in estafettegroepjes het Vrijheidsvuur naar hun eigen provincie. Daar barst dan het Bevrijdingsfeest los.

Hoe ziet zo’n werkdag – of werkweek – er eigenlijk uit?
De dagen naar Dodenherdenking en Bevrijdingsdag toe staan compleet in het teken daarvan.

Op 4 mei zelf presenteer ik op NPO Radio 1 de Dodenherdenkinguitzending, een uitzending met onder andere de dienst in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, het stiltemoment en een gesprek met een aantal gasten live vanuit de studio. Vorig jaar sprak ik bijvoorbeeld met de directeur van kamp Vught, dat tegenwoordig een museum is. Daarna ga ik naar Wageningen. Rond half twaalf tot net na middernacht presenteer ik Vuur van de Vrijheid. Dat is de overgang van Dodenherdenking naar Bevrijdingsdag. En op 5 mei zenden we altijd onder meer uit vanuit Amsterdam. Ik presenteer dan het Bevrijdingsdagconcert aan de Amstel.

Je zit door je werk bovenop 4 en 5 mei. Hoe ervaar je die dagen eigenlijk?
Op 4 mei heerst de kalmte van het herdenken en terugblikken op de verhalen van toen, bijvoorbeeld van verzetsstrijders. Ik vind het altijd mooi om die verhalen te horen en tegelijkertijd vraag ik me elk jaar weer af hoe dit heeft kunnen gebeuren. En tja, als je kijkt naar wat er nu in de wereld gebeurt, dan hou ik mijn hart vast.

Waarom?
De opkomst van populistische partijen vind ik beangstigend. Als je ziet hoe er wordt gesproken over migranten, wereldwijd. Dan lijkt het toch alsof er iets in de mens zit – zeker wanneer je tot de meerderheid behoort – dat moeite heeft met het accepteren van de minderheid. En als bepaalde figuren dat vuurtje dan ook nog weten op te stoken… Op 4 en 5 mei denk ik dus wel: hoe kan het dat dit nog steeds speelt?

Waardoor denk je dat dat soort sentimenten nog steeds leeft?
Ik denk dat het inherent is aan het mens-zijn. Dat we het moeilijk vinden om andere groepen te accepteren. Mensen die er niet uitzien zoals jij en die dan jouw domein betreden, jouw land in komen, dat het toch heel moeilijk is om als groepsdier te zeggen: ‘Oké, je bent welkom’.

Het is heel beangstigend hoe fel mensen kunnen zijn. Neem nu de gebeurtenissen in Christchurch, Nieuw-Zeeland en wat daar is gebeurd; een Australische man radicaliseert online en vermoordt vijftig mensen. Of kijk naar wat er in Amerika is gebeurd, in Charleston, waar een jongen met een enorme haat voor zwarte mensen negen Afro-Amerikaanse kerkgangers doodschiet. Je kunt dan wel denken dat die daders eenlingen zijn, maar ze zitten allemaal op dezelfde extremistische websites.

Kijk/lees/luister verder
Artikel: Het hele interview van Hasna El Maroudi met Simone Weimans (VARAgids via Blendle $)