Hoe ziet Antarctica er in de toekomst uit?

Klimaatjournalist Bernice Notenboom heeft zelf zowel de Noordpool als de Zuidpool al eens bezocht. In De Nieuws BV sprak ze over de mogelijke gevaren van de ijsschots ter grootte van Flevoland, die nu op het punt staat om van Antarctica af te breken. Ze vertelt dat zes jaar geleden ook zo’n enorme ijsplaat afbrak, en dat de gevolgen toen op grote afstand merkbaar waren. Zo strandden in Australië en Nieuw-Zeeland toen hordes pinguïns die met de ijsschots waren meegedreven.

Joop meldde eerder deze maand  al dat het ijs van Antarctica de afgelopen tijd buitengewoon snel aan het wegsmelten is. Op satellietbeelden is te zien dat de oppervlakte van het zee-ijs is gedaald van 12,8 miljoen vierkante kilometer in 2014 naar 10,7 miljoen in 2017. Volgens wetenschappers is dit zorgwekkend omdat dit kan leiden tot extremer weer en een versnelling van de opwarming van de aarde.

Bernice Notenboom ziet het grootste gevaar in de gletsjers van Antarctica. Door het verdwijnen van de ijsplaat die nu op afbreken staat, komen die in contact met het zeewater. Hierdoor kunnen de gletsjers sneller gaan stromen en direct leeglopen in de zee, waardoor het ijs van de Zuidpool nog sneller wegsmelt. 'Vergelijk het met wijn in een fles. Als de kurk eraf is, kan de wijn vrij stromen.'

Overigens benadrukt Notenboom dat de gevolgen ook heel anders kunnen uitpakken: een afgebroken ijsplaat kan er in de winter ook juist voor zorgen dat het ijs van de Zuidpool weer makkelijker aanvriest. 'Maar natuurlijk is klimaatverandering een probleem', voegt ze toe. 'Soms is er wel ijs, soms is er geen ijs, maar het netto-effect is: het gaat gewoon slecht.'

Het Verdrag van Antarctica
Omdat de Zuidpool nu makkelijker te bereiken is dan ooit, is er steeds meer interesse om wat te gaan doen met de enorme hoeveelheden grondstoffen die op Antarctica liggen. Ongeveer zestig jaar geleden hebben verschillende landen – waaronder ook Nederland – afgesproken dat de Zuidpool beschermd moest worden en dat er alleen mensen naar Antarctica mogen voor wetenschappelijk onderzoek of exploratie. Binnenkort wordt er opnieuw gesproken over dat verdrag. Verschillende landen, zoals bijvoorbeeld China, zouden graag de materialen die we nodig hebben voor onder meer onze telefoons en computers van de Zuidpool willen halen.

In het komende najaar gaat Bernice Notenboom terug naar Antarctica om aandacht te vragen voor de unieke status van het continent. 'Nergens ter wereld is er een plek die zo beschermd is als Antarctica', zegt Notenboom. 'En dat moeten we vooral zo laten.'

Lees/kijk/luister verder
Wat wil Poetin met de Noordpool?