Kunnen we klimaatverandering niet anders uitleggen?

‘Een angstaanjagend onderwerp voor veel mensen’, zo noemt Jelmer Mommers (journalist ‘klimaat en energie’ voor De Correspondent) klimaatverandering in Vroege Vogels . ‘Het begrip klimaat is een technische term, we weten ongeveer wat het betekent: het gemiddelde weer over een langere periode. Maar voor ons betekent “klimaat” iets heel anders. Het gaat dan over bedreiging, over een bedreigend soort verandering. Over de grootste crisis die de mens ooit gekend heeft.’

Moedeloos
Van dat verhaal worden veel mensen moedeloos, denkt Jelmer. ‘We kunnen in ons eentje het probleem overzien, maar we kunnen het niet in ons eentje oplossen.’ Hij schreef het boek ‘Hoe gaan we dit uitleggen?’ over deze materie. ‘Toen ik de eerste hoofdstukken schreef, schrok ik heel erg. Ik schreef toen niet alleen over het klimaat, maar ook over biodiversiteit, vervuiling en dode zones in de oceaan. Verschrikkelijke fenomenen, waar grotendeels mensen voor verantwoordelijk zijn.’ De auteur schrok van wat hij opschreef en werd almaar wanhopiger. Maar toen kwam hij aan bij het tweede deel van het boek.

In de tweede helft van ‘Hoe gaan we dit uitleggen?’ gaat het over de vraag: wat kunnen we doen? Welke kant gaat het op? Hoeveel kans hebben we om de opwarming te beperken? ‘Er is een heel positief verhaal te vertellen. Ik heb geprobeerd een hoopvol boek te schrijven over een hopeloos onderwerp.’

Samenwerken
Dat positieve verhaal zocht Jelmer niet in vergezichten, maar bij hetgeen er nu al is. ‘Ik inventariseerde welke puzzelstukjes nodig zijn voor een duurzame toekomst. Dan kom je duurzame technologie tegen als zonnepanelen en windmolens, dat gaat goed. De kosten daarvan dalen heel snel.’ Hij zag landen wetten maken. Landen die samenwerken. Bedrijven die een wending maken, en bedrijven die zich puur op dit probleem richten en daarvoor oplossingen aandragen. En burgerbewegingen die bijvoorbeeld pensioenfondsen de goede kant op sturen, of burgers die een steenkolenmijn of -centrale bezetten.

‘Allemaal kleine speldenprikjes en heel veel signalen die duidelijk maken: we móeten veranderen.’ Jelmer telde al die inititiatieven, wetten en acties bij elkaar op. ‘Al die puzzelstukjes zouden in elkaar kunnen vallen en dan is het inderdaad nog niet te laat. We hoeven niet op nul te beginnen. De vraag is: hoe jagen we al die projecten aan? Dat kan via de politiek, maar ook door wat je als privépersoon in je eigen invloedsfeer doet. Of door aan te haken bij een initiatief in je buurt.’

Invloed
‘Als je als individu denkt over dit probleem, dan loop je altijd vast. Maar we zijn al een collectief. De vraag is: hoe wend je je invloed aan? Zodra je vaststelt dat je onderdeel bent van een grote groep, dan verandert er ook iets in je beeld. Helemaal als je je realiseert dat die groep voor een deel al in actie is gekomen.’

Mommers was vanwege de publicatie van zijn boek ook te gast bij Spijkers met Koppen . Ook daar vertelt hij het verhaal over hoop. 'Het gaat er niet om dat we elkaar op individueel niveau de maat nemen. We moeten allemaal een verandering doormaken, waardoor we alle dingen die we graag doen kunnen blijven doen. Maar dan zonder ons schuldig te voelen.'

'Als we erover blijven praten alsof het iets is dat ons alleen maar geld gaat kosten, dan gaat er nooit iets in voldoende mate gebeuren,' aldus de journalist in Spijkers met Koppen . Maar als je overstapt op elektrisch vervoer in de stad, dan wordt de lucht schoner. Het scheelt miljarden per jaar aan gezondheidskosten. Ieders welzijn profiteert ervan. Het is dus logisch om het wel te doen; laten we erover praten als iets waar we aan kunnen werken. Waar we trots van kunnen worden.'

Foto home: JuergenPM / Pixabay