Moeten we festivals indammen (want: drugs)?

Festivals = drugs, dus dacht Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid: minder festivals = minder drugs. ‘We hebben 1100 festivals in Nederland. Moeten we onze politie helemaal daarop inzetten?’, zei hij in De Telegraaf . Moeten we in Nederland dan minder festivals organiseren? ‘Ja, ik denk dat je met elkaar kritisch moet zijn en moet zeggen: kunnen we dit met zijn allen aan?’

Het is geen nieuwe gedachte. Vijf jaar geleden ging Dick Trubendorffer, directeur van GGZ Crisiscare, er in Giel ook al met gestrekt been in. ‘Gewoon afschaffen die festivals. Allemaal’, zei hij in een wonderlijk interview. Giel Beelen: ‘Ik weet niet van welke planeet jij komt Dick, ik snap dat je van GGZ Crisiscare bent, maar je bent toch ook van deze planeet? Dan weet je toch dat mensen middelen tot zich nemen waar ze een beetje gek van worden. Alcohol is ook harddrugs he!’ ‘Je moet geen appels met peren vergelijken’, aldus Trubendorffer.

Nu de praktijk. Paul Depla is burgemeester van Breda, een gemeente die veel strijd heeft te voeren tegen de georganiseerde drugscriminaliteit. ‘Wij ervaren dat probleem in onze regio heel stevig’, zegt hij tegen Patrick Lodiers in De Nieuws BV . ‘Drugsgeld probeert zijn weg naar de bovenwereld te vinden en daar dingen te infecteren. Notarissen, advocaten, maar ook bijvoorbeeld autoverhuurbedrijven worden door de criminele industrie gebruikt.’ De minister ‘verdient echt een pluim’ vanwege zijn betrokkenheid, vindt Depla.

Maar.

Criminelen
Depla vindt dat Grapperhaus de criminelen moet aanpakken. Niet de gebruikers. ‘Je moet de gebruikers aan je zijde weten in je strijd tegen die georganiseerde criminelen’, zegt hij. ‘Als je de strijd tegen de gebruiker gaat voeren – en dus ook gaat jagen op die gebruiker en bij hen de oorzaak van het probleem neerlegt – heb je kans dat die gebruiker zich gaat bewegen richting die drugscriminelen. Die drugs zijn niet zo’n probleem, maar de drugscriminaliteit is het echte probleem.’

Die link tussen boven- en onderwereld is uiteraard ook voor andere burgemeesters merkbaar. In februari van dit jaar kreeg een ambtenaar van de gemeente Tiel een brandbom in z’n huis. ‘Het is natuurlijk een uitermate naar incident’, zei burgemeester Hans Beenakker toen in De Nieuws BV . ‘Zoiets heeft een enorme impact op de betrokken ambtenaar.’ Overigens loopt het onderzoek nog, en is het nog onduidelijk of dit incident ook een relatie met het werk heeft, hoewel die gedachte het meest voor de hand ligt. ‘Kijk, het bedreigen van een bestuurder heeft een enorme impact. Maar als die bedreigingen ook nog richting de ambtenaar gaan: dat is heftig. Voor hem en de betrokken medewerkers.’

Crystal meth
Natuurlijk moet er iets gebeuren. Maar ‘je hoeft niet tegen drugs te zijn om tegen drugscriminaliteit te zijn’, zoals Depla het samenvat. Maar houden die gebruikers de drugscriminelen niet in het zadel? ‘Dezelfde minister zegt ook heel vaak dat Nederland een exportland is. Crystal meth wordt in Nederland bijna niet gebruikt, maar is in Europa in opmars. Blijkbaar hebben we hier een infrastructuur, kennis en logistieke sector voor de productie en distributie van die drugs. Hoewel er bijna geen gebruikers zijn voor crystal meth, zijn hier wel heel veel laboratoria. En die worden gebruikt om de rest van Europa te voorzien. Laten we ons met elkaar oprichten om die drugscriminaliteit aan te pakken.’ Dit verhaal komt ook overeen met het verhaal van Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse politiebond, en Mick van Wely, misdaadjournalist voor De Telegraaf , eerder in De Nieuws BV. 'Voor de productie van syntetische drugs heb je grondstoffen nodig. En die heb je natuurlijk in Rotterdam en in Antwerpen, en ook het Rurhgebied is dichtbij,' aldus Van Wely.

Depla vindt dat we de havens beter moeten controleren. ‘We zijn heel trots op de 100-procent-controle op Schiphol voor iedereen uit Suriname en Curaçao, want er mag geen bolletjesslikker door komen. Maar kijk hoe we de containers in de havens controleren: ongeveer 0,1 procent van alle containers krijgt controle. Het is dan wel heel erg makkelijk om in die containers drugs te vervoeren en drugs te verstoppen.’

Bananen
Drugs komen mee met bananen (Depla: ‘De banaan is een restproduct bij de cokehandel’). Ze komen mee met bloemen uit Zuid-Amerika. ‘Die bloemen kun je onbedoeld zonder risico gebruiken als een soort restproduct bij de import van coke. En waarom doen we dat in Nederland? Omdat Nederland een handelsland is. Uiteindelijk worden we gedreven door de euro’s die we verdienen aan de handel. De minister heeft er last van dat de handelsgeest in Nederland uiteindelijk altijd wint. Als we de handel maximale vrijheid geven – en dat doen we steeds meer in Nederland – dan moet je niet raar staan te kijken dat niet alleen de formele economie daarvan profiteert, maar ook de informele economie.’

Nog meer politie erbij? ‘We dénken steeds dat er extra politie bij komt’, zegt Depla. ‘Dat is het beeld dat vanuit Den Haag ontstaat. Maar dat is een papieren werkelijkheid. Want de komende jaren zal bijvoorbeeld in onze eenheid Zeeland-West-Brabant het aantal mensen dat werkelijk in de politiekantoren actief is, alleen maar afnemen. Dan zie je dat de slagkracht van de politie daardoor enorm afneemt.’

Handel
Depla wil slimme gedachtes over hoe je de drugsindustrie kunt verstoren. Ook als die Nederland als handelsland in de weg staan. ‘Het is ook aan de minister van Economische Zaken in Nederland om te zeggen: die strijd tegen de drugindustrie is ons zóveel waard. We zetten de sluizen die open staan om de handel te laten floreren, even iets minder ver open.’

Kijk/lees/luister verder
Audio/video: Hoe het kabinet hoopt te winnen van de drugsmaffia (De Nieuws BV)
Waarom is Nederland zo'n goede plek voor drugscriminelen? (De Nieuws BV)
Is een burgemeester een crime fighter? (De Nieuws BV)