Wordt Europa antisemitischer?

Negen op de tien Europese Joden ervaren dat Europa antisemitischer wordt. Gert-Jan Segers (ChristenUnie) startte er een petitie tegen. Felix Meurders sprak voor Spijkers met Koppen met Segers over Jodenhaat en wat hij ertegen wil doen.

F: De Telegraaf kopte: ‘Aanpak van antisemitisme in heel Europa’. Is het zo erg?
GJ: Negen op de tien Europese Joden zeggen dat het erger wordt. De helft van de Nederlandse Joden zegt dat ze niet openlijk joods kunnen zijn. Ze zijn bang om op straat fysiek te worden aangevallen, of verbaal te worden aangevallen.

Praat u veel met mensen uit de joodse gemeenschap?
Ja, ik heb met een VVD-collega een gesprek gevoerd met joodse jongeren, nadat bij het Amsterdamse restaurant HaCarmel voor de derde keer de ruiten waren ingegooid. Overheden zeiden toen dat het niets met antisemitisme te maken had, wat discutabel is. Allemaal hadden ze een verhaal over antisemitisme. Allemaal hadden ze een dreigende situatie meegemaakt, in hun klas, of op het werk. Een van die jongeren zei: mijn toekomst ligt niet in Nederland.

Joden kunnen in Amsterdam toch nog wel gewoon de straat op?
Niet in elke buurt. Ik sprak vorige week een jongen die normaal met een keppeltje op rondloopt, maar dat in sommige buurten niet doet. Als dat de situatie is, dan moeten we opstaan en er iets van zeggen. Dat zeiden de jongeren ook: het zwijgen van omstanders is het ergst. Leraren en omstanders die niets zeggen. Dus ik doe maar wat ik kan, vanaf de plek waar ik sta. En dat is zo’n petitie starten.

U pleit voor een Europese aanpak. Is het in andere landen erger dan hier?
In Frankrijk is het heel erg. In Parijs trekken Joden naar elkaar en weg uit andere buurten. En ze trekken naar Israël.

Volgens onderzoekers van het EU-agentschap voor de fundamentele rechten blijkt dat bijna negen op de tien Joden menen dat antisemitisme in de Europese Unie de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Het gaat over een gevoel he. Is dat gevoel terecht?
Het aantal incidenten stijgt.

Het aantal incidenten neemt af, lees ik.
Het aantal aangiften neemt af. Omdat mensen weinig hoop hebben dat er iets mee gedaan wordt. En dat een lelijke opmerking over je keppeltje of een dreigende situatie vaak onvoldoende is voor vervolging. Dus mensen doen geen aangifte.

Maar hoe weet u dan dat het aantal incidenten stijgt?
Omdat het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël, red.) dat registreert, en omdat de politie niet expliciet het aantal antisemitische incidenten registreert. De aangiftebereidheid neemt af, de scepsis over wat er met een aangifte gebeurt neemt toe en dat is slecht. We moeten die aangiftebereidheid laten toenemen. En wat mij betreft moeten we ook strenger straffen. Want als iemand het heeft gemunt op een lid van een minderheid, bijvoorbeeld de joodse minderheid, en iemand valt hem aan omdat hij of zij jood is, moet dat een strafverzwarende grond zijn. Omdat het dreigend is voor een hele gemeenschap.

Door wie worden Joden volgens u het meest bedreigd?
Als christen moet ik zeggen: we hebben in het verleden ook veel christelijk antisemitisme gehad. Die komt voort uit theologische vervormingen waarin Joden altijd de dader waren, de moordenaar van Christus, en dat heeft tot verschrikkelijke taferelen geleid. Pogroms. Nu komt het uit de rechtsextremistische hoek, de extreemlinkse hoek en de islamitische hoek.

Is het antisemitisme of zijn ze het oneens met de waarden van de staat Israël?
Een van die jongeren zei ook: het is raar dat je als jood wordt aangesproken op de politiek van Israël. Dat is raar.

Dolf Jansen: dat is alsof je als moslim wordt aangesproken op terreur die onder de moslimvlag wordt gedaan.
Nou, dat zit nog iets dichter bij elkaar.

F: Waarom?
Omdat dat uit naam van een ideologie plaatsvindt. Dus als een christen uit naam van het christendom iets vreselijks doet, vind ik het niet heel gek dat mij wordt gevraagd wat ik daarvan vindt. Maar het is raar dat een Nederlandse jood, die zelfs niet heeft kunnen kiezen voor een Israëlische politicus, wordt aangesproken op Israëlische politiek. En het kan ook heel snel omslaan; Israël is wel de laatste veilige plek voor elke jood ter wereld. We leven in een wereld waarin antisemitisme iedere keer weer opkomt. Voor mij is dat onbegrijpelijk.

Nou zijn er meer groeperingen die in onze samenleving bedreigd worden; waarom vraagt u nu juist aandacht voor de joodse gemeenschap?
Omdat dat een gemeenschap is waar we een ereschuld aan hebben. Elke vorm van discriminatie en racisme is vreselijk. Maar dit is zo’n kleine minderheid met zo’n beladen geschiedenis die nu zo onveilig is: dit is het moment om op te staan en op te komen. Daarmee zeg ik niet dat die andere problemen er niet zijn, of dat we daar niet over moeten spreken. Maar als je te algemeen over discriminatie en racisme spreekt, dan spreek je eigenlijk over niets en niemand.