Meer plastic flesjes in de natuur. Hoe lossen we dit op?

De deal van het kabinet met de verpakkingsindustrie was simpel: 70 procent minder zwerfflesjes. Dat is niet gelukt: het werden er zelfs meer.
 
Al jaren heeft het bedrijfsleven mooie plannen om de hoeveelheid plastic zwerfafval te verminderen. Toch hebben al die beloftes niets uitgehaald. Sterker nog: vorig jaar werd zeven procent meer zwerfflesjes aangetroffen dan in 2016 en 2017. Het aantal weggegooide blikjes nam zelfs nog meer toe: met zestien procent (!), zo meldt Joop.

En dat heeft consequenties. De afspraak zoals die er ligt: zeventig procent minder zwerfvuil. Lukt dat niet? Dan wil staatssecretaris van milieu Stientje van Veldhoven in het voorjaar van 2021 statiegeld invoeren op alle kleine flessen. Tijd voor het invoeren van dat statiegeld dus, zo vindt ook GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger.

Maar waarom pas in 2021? Het probleem wordt met het jaar omvangrijker. Als we zo doorgaan zit er in 2050 meer plastic in de oceanen dan vis. En dat geldt niet alleen voor oceanen ver van huis, ook onze eigen Noord- en Waddenzee liggen er vol mee. Sahil Amar Aïssa ging in Make Holland Great Again in IJmuiden aan boord bij een vissersboot. Vissers Arend Jan en Peter halen iedere dag enorme hoeveelheden plastic naar boven in hun visnetten. ‘Je vindt heel veel plastic: grote stukken, kleine stukken. Van ballonnen tot groot bedrijfsafval.’ En een van de meest voorkomende soorten plastic dat in de oceanen terechtkomt is de PET-fles. Jaarlijks komen er tussen de 50 en 100 miljoen kunststof flesjes als zwerfafval in de natuur terecht. ‘Zeker 1400 zeediersoorten hebben in meer of mindere mate last van plastic waar we als mens voor verantwoordelijk zijn’, aldus Sander Hoogendoorn, presentator van Sanders Vriendenteam.

Ondanks deze duidelijke cijfers wil het ministerie niet op de zaken vooruitlopen. De invoer van het statiegeld op kleine flesjes en blikjes lijkt nog verre van zeker. En dat terwijl het grote flessen wel is gelukt. ‘We hebben natuurlijk al jarenlang statiegeld op de grotere flessen, maar het traject om ook statiegeld op die kleinere te krijgen is al heel lang een ontzettend ge-ukkel. De frisdrankindustrie probeert eronderuit te komen, want die zien vooral het gedoe: inzamelen, machines in supermarkten, geld teruggeven’, aldus Menno Bentveld van Vroege Vogels.

Dan moet het kabinet het maar doen. Statiegeld kan een goede oplossing zijn omdat het mensen beloont voor het inleveren van hun flesje. Het statiegeld moet dan natuurlijk wel hoog genoeg zijn om op te wegen tegen de ‘moeite’. Maar nog beter dan het gebruiken en recyclen van de flesjes is stoppen met het gebruik van die dingen. Want waarom zouden we wachten tot 2021?

Daarom lanceerden Sander Hoogendoorn, Sahil Amar Aïssa en Menno Bentveld de actie ‘Kraanwater’. Sander: ‘Geen water uit een plastic flesje, maar in plaats daarvan iets wat je kan hergebruiken. Dan ben je er al, of nou ja, het is een goed begin.’ Een idee dat op het lijf van de Nederlander geschreven is, volgens Sahil. ‘Het klopt gewoon niet, die plastic flesjes. Ten eerste: we zijn toch gierige Hollanders? Nou komt hier toevallig het beste water van de wereld vrijwel gratis en voor niks uit de kraan, en tóch kopen we massaal bronwater in plastic voor twee euro vijftig. (…) Denk nu even na: hoelang gebruik je zo’n plastic flesje? Als je een beetje doordrinkt heb je hem in tien minuten leeg. En hoelang doet dat plastic erover om afgebroken te worden? Honderden jaren!’